感此怀故人，怀故中宵劳梦想。人中出自唐代诗人孟浩然作品《夏日南亭怀辛大》。宵劳析此诗描绘了夏夜乘凉的梦想悠闲自得，抒发了诗人对老友的全诗怀念。开头写夕阳西下与素月东升，意思为纳凉设景；三、及赏四句写沐后纳凉，怀故表现闲情适意；五、人中六句由嗅觉继续写纳凉的宵劳析真实感受；七、八句写由境界清幽想到弹琴，梦想想到“知音”，全诗从纳凉过渡到怀人；最后写希望友人能在身边共度良宵而生梦。意思全诗写景状物细腻入微，及赏语言流畅自然，怀故情境浑然一体，诗味醇厚，意韵盎然，给人一种清闲之感。

作品原文

夏日南亭怀辛大

孟浩然

山光忽西落，池月渐东上。

散发乘夕凉，开轩卧闲敞。

荷风送香气，竹露滴清响。

欲取鸣琴弹，恨无知音赏。

感此怀故人，中宵劳梦想。

词句注释
⑴辛大：孟浩然的朋友，排行老大，名不详，疑即辛谔。
⑵山光：傍山的日光。落：一作“发”。
⑶池月：池边的月色。东上：从东面升起。
⑷散发：古人男子平时束发戴帽，这里表现的是作者放浪不羁的惬意。
⑸开轩：开窗。卧闲敞：躺在幽静宽敞的地方。
⑹清响：极微细的声响。
⑺鸣琴：琴。用阮籍《咏怀》“夜中不能寐，起坐弹鸣琴”诗意。
⑻恨：遗憾。
⑼感此：有感于此。
⑽中宵：中夜，半夜。劳：苦于。梦想：想念。

白话译文
山上夕阳慢慢向西落，池塘上的月亮渐渐东升。
我披散着头发尽享清凉，推开窗户我悠闲地躺着。
微风吹拂荷花清香怡人，筑业滴落露水声音清脆。
想要取出鸣琴弹奏一曲，可惜没有知音前来欣赏。
如此美景更加思念老友，日夜都在梦中想念着他。

创作背景

南亭，似应在涧南园，位于孟浩然家乡襄阳郊外的岘山附近。辛大疑即辛谔，为作者同乡友人，常于夏日来南亭纳凉，与孟浩然约为琴酒之会。

作品鉴赏

此诗载于《全唐诗》卷一百五十九。下面是四川诗词学会理事、四川大学文学与新闻学院教授周啸天对此诗的赏析。

孟浩然诗的特色是“遇景入咏，不拘奇抉异”（皮日休），虽只就闲情逸致作清描淡写，往往能引人渐入佳境。《夏日南亭怀辛大》就是有代表性的名篇。

诗的内容可分两部分，既写夏夜水亭纳凉的清爽闲适，同时又表达对友人的怀念。“山光忽西落，池月渐东上”，开篇就是遇景入咏，细味却不止是简单写景，同时写出诗人的主观感受。“忽”、“渐”二字运用之妙，在于它们不但传达出夕阳西下与素月东升给人实际的感觉（一快一慢）；而且，“夏日”可畏而“忽”落，明月可爱而“渐”起，只表现出一种心理的快感。“池”字表明“南亭”傍水，亦非虚设。

近水亭台，不仅“先得月”，而且是先退凉的。诗人沐浴之后，洞开亭户，“散发”不梳，靠窗而卧，使人想起陶潜的一段名言：“五六月中北窗下卧，遇凉风暂至，自谓是羲皇上人。”（《与子俨等疏》）三四句不但写出一种闲情，同时也写出一种适意——来自身心两方面的快感。

进而，诗人从嗅觉、听觉两方面继续写这种快感：“荷风送香气，竹露滴清响。”荷花的香气清淡细微，所以“风送”时闻；竹露滴在池面其声清脆，所以是“清响”。滴水可闻，细香可嗅，使人感到此外更无声息。诗句表达的境界宜乎“一时叹为清绝”（沈德潜《唐诗别裁》）。写荷以“气”，写竹以“响”，而不及视觉形象，恰是夏夜给人的真切感受。

“竹露滴清响”，那样悦耳清心。这天籁似对诗人有所触动，使他想到音乐，“欲取鸣琴弹”了。琴，这古雅平和的乐器，只宜在恬淡闲适的心境中弹奏。据说古人弹琴，先得沐浴焚香，屏去杂念。而南亭纳凉的诗人此刻，已自然进入这种心境，正宜操琴。“欲取”而未取，舒适而不拟动弹，但想想也自有一番乐趣。不料却由“鸣琴”之想牵惹起一层淡淡的怅惘。象平静的井水起了一阵微澜。相传楚人钟子期通晓音律。伯牙鼓琴，志在高山，子期品道：“峨峨兮若泰山”；志在流水，子期品道：“洋洋兮若流水。”子期死而伯牙绝弦，不复演奏。（见《吕氏春秋·本味》）这就是“知音”的出典。由境界的清幽绝俗而想到弹琴，由弹琴想到“知音”，而生出“恨无知音赏”的缺憾，这就自然而然地由水亭纳凉过渡到怀人上来。

此时，诗人是多么希望有朋友在身边，闲话清谈，共度良宵。可人期不来，自然会生出惆怅。“怀故人”的情绪一直带到睡下以后，进入梦乡，居然会见了亲爱的朋友。诗以有情的梦境结束，极有余味。

孟浩然善于捕捉生活中的诗意感受。此诗不过写一种闲适自得的情趣，兼带点无知音的感慨，并无十分厚重的思想内容；然而写各种感觉细腻入微，诗味盎然。文字如行云流水，层递自然，由境及意而达于浑然一体，极富于韵味。诗的写法上又吸收了近体的音律、形式的长处，中六句似对非对，具有素朴的形式美；而诵读起来谐于唇吻，又“有金石宫商之声”（严羽《沧浪诗话》）。

作者简介

孟浩然（689～740），唐代诗人。本名浩，字浩然。襄州襄阳人，世称孟襄阳。因他未曾入仕，又被称为孟山人。早年有志用世，在仕途困顿、痛苦失望后，尚能自重，不媚俗世，以隐士终身。曾隐居鹿门山，生了六子。诗与王维并称“王孟”。其诗清淡，长于写景，多反映山水田园和隐逸、行旅等内容，绝大部分为五言短篇，在艺术上有独特的造诣。有《孟浩然集》三卷，今编诗二卷。

check解读：gǎn cǐ huái gù rén huái gù zhōng xiāo láo mèng xiǎng rén zhōng chū zì táng dài shī rén mèng hào rán zuò pǐn xià rì nán tíng huái xīn dà xiāo láo xī cǐ shī miáo huì le xià yè chéng liáng de mèng xiǎng yōu xián zì dé shū fā le shī rén duì lǎo yǒu de quán shī huái niàn kāi tóu xiě xī yáng xī xià yǔ sù yuè dōng shēng yì sī wèi nà liáng shè jǐng sān jí shǎng sì jù xiě mù hòu nà liáng huái gù biǎo xiàn xián qíng shì yì wǔ rén zhōng liù jù yóu xiù jué jì xù xiě nà liáng de xiāo láo xī zhēn shí gǎn shòu qī bā jù xiě yóu jìng jiè qīng yōu xiǎng dào tán qín mèng xiǎng xiǎng dào zhī yīn quán shī cóng nà liáng guò dù dào huái rén zuì hòu xiě xī wàng yǒu rén néng zài shēn biān gòng dù liáng xiāo ér shēng mèng yì sī quán shī xiě jǐng zhuàng wù xì nì rù wēi jí shǎng yǔ yán liú chàng zì rán huái gù qíng jìng hún rán yī tǐ shī wèi chún hòu yì yùn àng rán gěi rén yī zhǒng qīng xián zhī gǎn gǎn cǐ huái gù rén zhōng xiāo láo mèng xiǎng quán shī yì sī jí shǎng xī gǎn cǐ huái gù rén zhōng xiāo láo mèng xiǎng quán shī yì sī jí shǎng xī zuò pǐn yuán wén xià rì nán tíng huái xīn dà mèng hào rán shān guāng hū xī luò chí yuè jiàn dōng shàng sàn fà chéng xī liáng kāi xuān wò xián chǎng hé fēng sòng xiāng qì zhú lù dī qīng xiǎng yù qǔ míng qín dàn hèn wú zhī yīn shǎng gǎn cǐ huái gù rén zhōng xiāo láo mèng xiǎng cí jù zhù shì xīn dà mèng hào rán de péng yǒu pái háng lǎo dà míng bù xiáng yí jí xīn è shān guāng bàng shān de rì guāng luò yī zuò fā chí yuè chí biān de yuè sè dōng shàng cóng dōng miàn shēng qǐ sàn fà gǔ rén nán zǐ píng shí shù fà dài mào zhè lǐ biǎo xiàn de shì zuò zhě fàng làng bù jī de qiè yì kāi xuān kāi chuāng wò xián chǎng tǎng zài yōu jìng kuān chǎng de dì fāng qīng xiǎng jí wēi xì de shēng xiǎng míng qín qín yòng ruǎn jí yǒng huái yè zhōng bù néng mèi qǐ zuò dàn míng qín shī yì hèn yí hàn gǎn cǐ yǒu gǎn yú cǐ zhōng xiāo zhōng yè bàn yè láo kǔ yú mèng xiǎng xiǎng niàn bái huà yì wén shān shàng xī yáng màn màn xiàng xī luò chí táng shàng de yuè liàng jiàn jiàn dōng shēng wǒ pī sǎn zhe tóu fà jǐn xiǎng qīng liáng tuī kāi chuāng hù wǒ yōu xián dì tǎng zhe wēi fēng chuī fú hé huā qīng xiāng yí rén zhù yè dī luò lù shuǐ shēng yīn qīng cuì xiǎng yào qǔ chū míng qín tán zòu yī qǔ kě xī méi yǒu zhī yīn qián lái xīn shǎng rú cǐ měi jǐng gèng jiā sī niàn lǎo yǒu rì yè dōu zài mèng zhōng xiǎng niàn zhe tā gǎn cǐ huái gù rén zhōng xiāo láo mèng xiǎng quán shī yì sī jí shǎng xī gǎn cǐ huái gù rén zhōng xiāo láo mèng xiǎng quán shī yì sī jí shǎng xī chuàng zuò bèi jǐng nán tíng shì yīng zài jiàn nán yuán wèi yú mèng hào rán jiā xiāng xiāng yáng jiāo wài de xiàn shān fù jìn xīn dà yí jí xīn è wèi zuò zhě tóng xiāng yǒu rén cháng yú xià rì lái nán tíng nà liáng yǔ mèng hào rán yuē wèi qín jiǔ zhī huì zuò pǐn jiàn shǎng cǐ shī zài yú quán táng shī juàn yī bǎi wǔ shí jiǔ xià miàn shì sì chuān shī cí xué huì lǐ shì sì chuān dà xué wén xué yǔ xīn wén xué yuàn jiào shòu zhōu xiào tiān duì cǐ shī de shǎng xī mèng hào rán shī de tè sè shì yù jǐng rù yǒng bù jū qí jué yì pí rì xiū suī zhǐ jiù xián qíng yì zhì zuò qīng miáo dàn xiě wǎng wǎng néng yǐn rén jiàn rù jiā jìng xià rì nán tíng huái xīn dà jiù shì yǒu dài biǎo xìng de míng piān shī de nèi róng kě fēn liǎng bù fèn jì xiě xià yè shuǐ tíng nà liáng de qīng shuǎng xián shì tóng shí yòu biǎo dá duì yǒu rén de huái niàn shān guāng hū xī luò chí yuè jiàn dōng shàng kāi piān jiù shì yù jǐng rù yǒng xì wèi què bù zhǐ shì jiǎn dān xiě jǐng tóng shí xiě chū shī rén de zhǔ guān gǎn shòu hū jiàn èr zì yùn yòng zhī miào zài yú tā men bù dàn chuán dá chū xī yáng xī xià yǔ sù yuè dōng shēng gěi rén shí jì de gǎn jué yī kuài yī màn ér qiě xià rì kě wèi ér hū luò míng yuè kě ài ér jiàn qǐ zhǐ biǎo xiàn chū yī zhǒng xīn lǐ de kuài gǎn chí zì biǎo míng nán tíng bàng shuǐ yì fēi xū shè jìn shuǐ tíng tái bù jǐn xiān de yuè ér qiě shì xiān tuì liáng de shī rén mù yù zhī hòu dòng kāi tíng hù sàn fà bù shū kào chuāng ér wò shǐ rén xiǎng qǐ táo qián de yī duàn míng yán wǔ liù yuè zhōng běi chuāng xià wò yù liáng fēng zàn zhì zì wèi shì xī huáng shàng rén yǔ zi yǎn děng shū sān sì jù bù dàn xiě chū yī zhǒng xián qíng tóng shí yě xiě chū yī zhǒng shì yì lái zì shēn xīn liǎng fāng miàn dí kuài gǎn jìn ér shī rén cóng xiù jué tīng jué liǎng fāng miàn jì xù xiě zhè zhǒng kuài gǎn hé fēng sòng xiāng qì zhú lù dī qīng xiǎng hé huā de xiāng qì qīng dàn xì wēi suǒ yǐ fēng sòng shí wén zhú lù dī zài chí miàn qí shēng qīng cuì suǒ yǐ shì qīng xiǎng dī shuǐ kě wén xì xiāng kě xiù shǐ rén gǎn dào cǐ wài gèng wú shēng xī shī jù biǎo dá de jìng jiè yí hū yī shí tàn wèi qīng jué shěn dé qián táng shī bié cái xiě hé yǐ qì xiě zhú yǐ xiǎng ér bù jí shì jué xíng xiàng qià shì xià yè gěi rén dí zhēn qiè gǎn shòu zhú lù dī qīng xiǎng nà yàng yuè ěr qīng xīn zhè tiān lài shì duì shī rén yǒu suǒ chù dòng shǐ tā xiǎng dào yīn yuè yù qǔ míng qín dàn le qín zhè gǔ yǎ píng hé de yuè qì zhǐ yí zài tián dàn xián shì de xīn jìng zhòng dàn zòu jù shuō gǔ rén tán qín xiān dé mù yù fén xiāng píng qù zá niàn ér nán tíng nà liáng de shī rén cǐ kè yǐ zì rán jìn rù zhè zhǒng xīn jìng zhèng yí cāo qín yù qǔ ér wèi qǔ shū shì ér bù nǐ dòng tan dàn xiǎng xiǎng yě zì yǒu yī fān lè qù bù liào què yóu míng qín zhī xiǎng qiān rě qǐ yī céng dàn dàn de chàng wǎng xiàng píng jìng de jǐng shuǐ qǐ le yī zhèn wēi lán xiāng chuán chǔ rén zhōng zǐ qī tōng xiǎo yīn lǜ bó yá gǔ qín zhì zài gāo shān zǐ qī pǐn dào é é xī ruò tài shān zhì zài liú shuǐ zǐ qī pǐn dào yáng yáng xī ruò liú shuǐ zǐ qī sǐ ér bó yá jué xián bù fù yǎn zòu jiàn lǚ shì chūn qiū běn wèi zhè jiù shì zhī yīn de chū diǎn yóu jìng jiè de qīng yōu jué sú ér xiǎng dào tán qín yóu tán qín xiǎng dào zhī yīn ér shēng chū hèn wú zhī yīn shǎng de quē hàn zhè jiù zì rán ér rán dì yóu shuǐ tíng nà liáng guò dù dào huái rén shàng lái cǐ shí shī rén shì duō me xī wàng yǒu péng yǒu zài shēn biān xián huà qīng tán gòng dù liáng xiāo kě rén qī bù lái zì rán huì shēng chū chóu chàng huái gù rén de qíng xù yī zhí dài dào shuì xià yǐ hòu jìn rù mèng xiāng jū rán huì jiàn le qīn ài de péng yǒu shī yǐ yǒu qíng de mèng jìng jié shù jí yǒu yú wèi mèng hào rán shàn yú bǔ zhuō shēng huó zhōng de shī yì gǎn shòu cǐ shī bù guò xiě yī zhǒng xián shì zì dé de qíng qù jiān dài diǎn wú zhī yīn de gǎn kǎi bìng wú shí fēn hòu zhòng de sī xiǎng nèi róng rán ér xiě gè zhǒng gǎn jué xì nì rù wēi shī wèi àng rán wén zì rú xíng yún liú shuǐ céng dì zì rán yóu jìng jí yì ér dá yú hún rán yī tǐ jí fù yú yùn wèi shī de xiě fǎ shàng yòu xī shōu le jìn tǐ de yīn lǜ xíng shì de cháng chù zhōng liù jù shì duì fēi duì jù yǒu sù piáo de xíng shì měi ér sòng dú qǐ lái xié yú chún wěn yòu yǒu jīn shí gōng shāng zhī shēng yán yǔ cāng láng shī huà gǎn cǐ huái gù rén zhōng xiāo láo mèng xiǎng quán shī yì sī jí shǎng xī gǎn cǐ huái gù rén zhōng xiāo láo mèng xiǎng quán shī yì sī jí shǎng xī zuò zhě jiǎn jiè mèng hào rán táng dài shī rén běn míng hào zì hào rán xiāng zhōu xiāng yáng rén shì chēng mèng xiāng yáng yīn tā wèi zēng rù shì yòu bèi chēng wéi mèng shān rén zǎo nián yǒu zhì yòng shì zài shì tú kùn dùn tòng kǔ shī wàng hòu shàng néng zì zhòng bù mèi sú shì yǐ yǐn shì zhōng shēn céng yǐn jū lù mén shān shēng le liù zǐ shī yǔ wáng wéi bìng chēng wáng mèng qí shī qīng dàn cháng yú xiě jǐng duō fǎn yìng shān shuǐ tián yuán hé yǐn yì xíng lǚ děng nèi róng jué dà bù fen wèi wǔ yán duǎn piān zài yì shù shàng yǒu dú tè de zào yì yǒu mèng hào rán jí sān juǎn jīn biān shī èr juǎn jì xù yuè dú

温馨提示：方向键左右(← →)前后翻页，上下(↑ ↓)上下滚用， 回车键：返回列表