作品简介《寻南溪常道士》是寻南溪常析唐代诗人刘长卿的作品。此诗写寻隐者不遇，道士却得到别的刘长情趣，领悟到“禅意”之妙处，卿唐通过写道士所居环境的诗注释翻静穆清幽，衬托了道士的译赏超尘雅洁。全诗之意在于情与景，寻南溪常析情景交融，道士结构严密紧凑，刘长层层扣紧主题，卿唐风格自然清新。诗注释翻

作品原文

寻南溪常道士

刘长卿

一路经行处，译赏莓苔见履痕⑴。寻南溪常析

白云依静渚⑵，道士春草闭闲门⑶。刘长

过雨看松色，随山到水源。

溪花与禅意，相对亦忘言⑷。

词句注释
⑴莓苔：一作“苍苔”，即青苔。履痕：一作“屐痕”，木屐的印迹，此处指足迹。
⑵渚：水中的小洲。一作“者”。
⑶春草：一作“芳草”。
⑷“溪花”两句：因悟禅意，故也相对忘言。禅：佛教指清寂凝定的心境。

白话译文
一路上经过的地方，青苔小道留下鞋痕。
白云依偎安静沙洲，春草环绕道院闲门。
新雨过后松色青翠，循着山路来到水源。
看到溪花心神澄静，凝神相对默默无言。

创作背景

大历（唐代宗年号，公元766—779年）前后，是个感伤时代，很多诗歌都着意表现感伤色彩，但更多的是摆脱时代失意、政治苦闷、人世困惑，而追求宁静、冲远、淡泊的心理。刘长卿此诗也反映了当时的“时代心声”。

诗人兴冲冲步行山中拜访一位道士，不想却吃了个闭门羹，在居所远近寻找，仍未如愿，诗人非但没有产生失望惆怅，反而获得精神惬意和心理的满足。此诗就是在这样的情境下所作的。

作品鉴赏

全诗围绕着题目的“寻”字，逐渐展开。“一路经行处，莓苔见履痕”，开始二句就突出一个“寻”字来，顺着莓苔履痕（一作“屐痕”），一路寻来。语言浅淡质朴，似乎无须赘言：那人迹罕至的清幽山径，正是常道士出入往来之地，这里没有人间喧嚣，满路莓苔。履痕屐齿给来访者带来希望和猜想：幽人不远，晤面在即；否则就是其人出晤，相会须费些周折。

颔联写由顺其路而始入其居境。两句写景平列，用意侧重“闭门”寻人不遇。“白云依静渚”，为远望。

白云絮絮，缭绕小渚。“依”字有意趣。越溪（或是缘溪）而至其巖扉，近看则“春草闭闲门”，蓬门长闭，碧草当门，道士不在寓所。如果说一路莓苔给人幽静的印象，那么这里的白云、芳草、静渚、闲门，则充满静穆淡逸的氛围。渚是“静”的，白云、芳草也是静静的。门“闲”，不遇之人，来访者不期然而然的心境也“闲”。一切都显得恬静自然，和谐默契，不受丝毫纷扰。在自然景物的观照中，悄然融入自在平静的心绪，来访不遇的怅然，似乎被这清幽、宁静的环境，带有内省参照的“禅意”所冲化，渐趋恬然。

独闭的闲门，摇曳的小草，使人浸润在“绿满窗前草不除”的幽静自在境界，滋味咸化于这静默的世界之中。

上四句叙寻而不遇，意绪明白。后四句继写一路景观，浑化无迹须缓缓味出。“过雨看松色，随山到水源”。这看松寻源，所趋何向，是不遇而再寻，还是顺便一游其山，还是返回，诗人没有说出。两句以景带叙，下句叙事成份更多些。“水源”，应该不是指来时“经行处”，所以“随山”不是下山，而是入山，随山转折，缘山道探寻水源。道士不在寓所，因此这寻水源，也就是寻道士，“随”字简洁，山道纡绕，峰回路转，随山探源，缘水经山。其间林壑深秀，水声潺潺，都由这个“随”字导人神游，启迪丰富的“曲径通幽”的想象。上句“过雨看松色”，或指道士居所“门外景”，或指“随山”时的景致。“过雨”暗示忽然遇雨，诗人仅仅用一“过”字表示它的刚刚存在，而着意于雨霁云收之后翠绿生新的松色。“过”字，把阵雨带来的清新宜人的气息、物色，轻松自然地托显出来，同时也隐隐带出漫步山道的时间进程。

“过雨”，涮新了松色，也带来冥想。自生自灭的短暂一“过”，和静静白云一样，已在写“禅意”（金性尧）。

尾联的“禅意”，用得精妙。诗人看见了“溪花”，却浮起“禅意”，从幽溪深涧的陶冶中得到超悟，从摇曳的野花静静的观照中，领略到恬静的清趣，溶化于心灵深处是一种体察宁静，荡涤心胸的内省喜悦，自在恬然的心境与清幽静谧的物象交融为一。况且禅宗本来就有拈花微笑的故事，这都溶入默契不言的妙悟中，而领会出“禅意”，因用“与”，把物象和情感联结起来。禅宗的妙悟和道家的得意忘言，有内在相通之处。佛道都喜占山林，幽径寻真，荡入冥思，于此佛道互融，而进入“相对亦忘言”的精神境界。

芳草松色、白云溪花的美感，“禅意”默想的清享，都清美极了。乘兴而来，兴尽而返的惬意自得的感受，也都含融在诗的“忘言”之中。

名家点评

《批点唐诗正声》：“芳草闭闲门”，绝好绝好。结句空色俱了。

《唐诗镜》：幽色满抱。

《唐诗选脉会通评林》：周敬曰：起二句便幽，中联自然，结闲静，有渊明丰骨。

《碛砂唐诗选》：敏曰：全首稳称，无一懈笔，清新俊逸，兼有其长，诗家正法眼也。

《唐诗成法》：题是“寻常道士”诗、只“见履痕”三字完题。余但写南溪自己一路得意忘言之妙，其见道士否不论，与王子猷何必见安道问意。

《唐诗三百首》：语语是“寻”。

英汉对照

寻南溪常山道士

刘长卿
一路经行处， 莓苔见履痕。
白云依静渚， 春草闭闲门。
过雨看松色， 随山到水源。
溪花与禅意， 相对亦忘言。

WHILE VISITING ON THE SOUTH STREAM THE TAOIST PRIEST CHANG

Liu Changing
Walking along a little path,
I find a footprint on the moss,
A while cloud low on the quiet lake,
Grasses that sweeten an idle door,
A pine grown greener with the rain,
A brook that comes from a mountain source --
And, mingling with Truth among the flowers,
I have forgotten what to say.

作者简介

刘长卿(约726 — 约786)，字文房，汉族，宣城（今属安徽）人，唐代诗人。后迁居洛阳，河间（今属河北）为其郡望。玄宗天宝年间进士。肃宗至德中官监察御史，后为长洲县尉，因事下狱，贬南巴尉。代宗大历中任转运使判官，知淮西、鄂岳转运留后，又被诬再贬睦州司马。德宗建中年间，官终随州刺史，世称刘随州。刘长卿生卒年未确论，各名家说法相差甚远，争议十分激烈，综合看来约生于709-725年间，逝于786-790年年间。刘长卿工于诗，长于五言，自称“五言长城”。《骚坛秘语》有谓：刘长卿最得骚人之兴，专主情景。

超级星盘解读：zuò pǐn jiǎn jiè xún nán xī cháng dào shì shì xún nán xī cháng xī táng dài shī rén liú zhǎng qīng de zuò pǐn cǐ shī xiě xún yǐn zhě bù yù dào shì què dé dào bié de liú zhǎng qíng qù lǐng wù dào chán yì zhī miào chù qīng táng tōng guò xiě dào shì suǒ jū huán jìng de shī zhù shì fān jìng mù qīng yōu chèn tuō le dào shì de yì shǎng chāo chén yǎ jié quán shī zhī yì zài yú qíng yǔ jǐng xún nán xī cháng xī qíng jǐng jiāo róng dào shì jié gòu yán mì jǐn còu liú zhǎng céng céng kòu jǐn zhǔ tí qīng táng fēng gé zì rán qīng xīn shī zhù shì fān xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī zuò pǐn yuán wén xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng yí lù jīng xíng chǔ yì shǎng méi tái jiàn lǚ hén xún nán xī cháng xī bái yún yī jìng zhǔ dào shì chūn cǎo bì xián mén liú zhǎng guò yǔ kàn sōng sè suí shān dào shuǐ yuán xī huā yǔ chán yì xiāng duì yì wàng yán xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī cí jù zhù shì méi tái yī zuò cāng tái jí qīng tái lǚ hén yī zuò jī hén mù jī de yìn jī cǐ chù zhǐ zú jī zhǔ shuǐ zhōng de xiǎo zhōu yī zuò zhě chūn cǎo yī zuò fāng cǎo xī huā liǎng jù yīn wù chán yì gù yě xiāng duì wàng yán chán fó jiào zhǐ qīng jì níng dìng de xīn jìng xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī bái huà yì wén yí lù shàng jīng guò de dì fāng qīng tái xiǎo dào liú xià xié hén bái yún yī wēi ān jìng shā zhōu chūn cǎo huán rào dào yuàn xián mén xīn yǔ guò hòu sōng sè qīng cuì xún zhe shān lù lái dào shuǐ yuán kàn dào xī huā xīn shén chéng jìng níng shén xiāng duì mò mò wú yán xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī chuàng zuò bèi jǐng dà lì táng dài zōng nián hào gōng yuán nián qián hòu shì gè gǎn shāng shí dài hěn duō shī gē dōu zhuó yì biǎo xiàn gǎn shāng sè cǎi dàn gèng duō de shì bǎi tuō shí dài shī yì zhèng zhì kǔ mèn rén shì kùn huò ér zhuī qiú níng jìng chōng yuǎn dàn bó de xīn lǐ liú zhǎng qīng cǐ shī yě fǎn yìng liǎo dàng shí de shí dài xīn shēng shī rén xīng chōng chōng bù xíng shān zhōng bài fǎng yī wèi dào shì bù xiǎng què chī le gè bì mén gēng zài jū suǒ yuǎn jìn xún zhǎo réng wèi rú yuàn shī rén fēi dàn méi yǒu chǎn shēng shī wàng chóu chàng fǎn ér huò dé jīng shén qiè yì hé xīn lǐ de mǎn zú cǐ shī jiù shì zài zhè yàng de qíng jìng xià suǒ zuò de xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī zuò pǐn jiàn shǎng quán shī wéi rào zhe tí mù dì xún zì zhú jiàn zhǎn kāi yí lù jīng xíng chǔ méi tái jiàn lǚ hén kāi shǐ èr jù jiù tū chū yí gè xún zì lái shùn zhe méi tái lǚ hén yī zuò jī hén yí lù xún lái yǔ yán qiǎn dàn zhì piáo sì hū wú xū zhuì yán nà rén jī hǎn zhì de qīng yōu shān jìng zhèng shì cháng dào shì chū rù wǎng lái zhī dì zhè lǐ méi yǒu rén jiān xuān xiāo mǎn lù méi tái lǚ hén jī chǐ gěi lái fǎng zhě dài lái xī wàng hé cāi xiǎng yōu rén bù yuǎn wù miàn zài jí fǒu zé jiù shì qí rén chū wù xiāng huì xū fèi xiē zhōu zhé hàn lián xiě yóu shùn qí lù ér shǐ rù qí jū jìng liǎng jù xiě jǐng píng liè yòng yì cè zhòng bì mén xún rén bù yù bái yún yī jìng zhǔ wèi yuǎn wàng xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī bái yún xù xù liáo rào xiǎo zhǔ yī zì yǒu yì qù yuè xī huò shì yuán xī ér zhì qí yán fēi jìn kàn zé chūn cǎo bì xián mén péng mén zhǎng bì bì cǎo dāng mén dào shì bù zài yù suǒ rú guǒ shuō yí lù méi tái gěi rén yōu jìng de yìn xiàng nà me zhè lǐ de bái yún fāng cǎo jìng zhǔ xián mén zé chōng mǎn jìng mù dàn yì de fēn wéi zhǔ shì jìng de bái yún fāng cǎo yě shì jìng jìng de mén xián bù yù zhī rén lái fǎng zhě bù qī rán ér rán de xīn jìng yě xián yī qiè dōu xiǎn de tián jìng zì rán hé xié mò qì bù shòu sī háo fēn rǎo zài zì rán jǐng wù de guān zhào zhōng qiǎo rán róng rù zì zài píng jìng de xīn xù lái fǎng bù yù de chàng rán sì hū bèi zhè qīng yōu níng jìng de huán jìng dài yǒu nèi xǐng cān zhào de chán yì suǒ chōng huà jiàn qū tián rán dú bì de xián mén yáo yè de xiǎo cǎo shǐ rén jìn rùn zài lǜ mǎn chuāng qián cǎo bù chú de yōu jìng zì zài jìng jiè zī wèi xián huà yú zhè jìng mò de shì jiè zhī zhōng xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī shàng sì jù xù xún ér bù yù yì xù míng bái hòu sì jù jì xiě yí lù jǐng guān hún huà wú jī xū huǎn huǎn wèi chū guò yǔ kàn sōng sè suí shān dào shuǐ yuán zhè kàn sōng xún yuán suǒ qū hé xiàng shì bù yù ér zài xún hái shì shùn biàn yī yóu qí shān hái shì fǎn huí shī rén méi yǒu shuō chū liǎng jù yǐ jǐng dài xù xià jù xù shì chéng fèn gèng duō xiē shuǐ yuán yīng gāi bú shì zhǐ lái shí jīng xíng chǔ suǒ yǐ suí shān bú shì xià shān ér shì rù shān suí shān zhuǎn zhé yuán shān dào tàn xún shuǐ yuán dào shì bù zài yù suǒ yīn cǐ zhè xún shuǐ yuán yě jiù shì xún dào shì suí zì jiǎn jié shān dào yū rào fēng huí lù zhuǎn suí shān tàn yuán yuán shuǐ jīng shān qí jiān lín hè shēn xiù shuǐ shēng chán chán dōu yóu zhè gè suí zì dǎo rén shén yóu qǐ dí fēng fù de qū jìng tōng yōu de xiǎng xiàng shàng jù guò yǔ kàn sōng sè huò zhǐ dào shì jū suǒ mén wài jǐng huò zhǐ suí shān shí de jǐng zhì guò yǔ àn shì hū rán yù yǔ shī rén jǐn jǐn yòng yī guò zì biǎo shì tā de gāng gāng cún zài ér zhuó yì yú yǔ jì yún shōu zhī hòu cuì lǜ shēng xīn de sōng sè guò zì bǎ zhèn yǔ dài lái de qīng xīn yí rén de qì xī wù sè qīng sōng zì rán dì tuō xiǎn chū lái tóng shí yě yǐn yǐn dài chū màn bù shān dào de shí jiān jìn chéng guò yǔ shuàn xīn le sōng sè yě dài lái míng xiǎng zì shēng zì miè de duǎn zàn yī guò hé jìng jìng bái yún yí yàng yǐ zài xiě chán yì jīn xìng yáo wěi lián de chán yì yòng dé jīng miào shī rén kàn jiàn le xī huā què fú qǐ chán yì cóng yōu xī shēn jiàn de táo yě zhōng de dào chāo wù cóng yáo yè de yě huā jìng jìng de guān zhào zhōng lǐng lüè dào tián jìng de qīng qù róng huà yú xīn líng shēn chù shì yī zhǒng tǐ chá níng jìng dàng dí xīn xiōng de nèi xǐng xǐ yuè zì zài tián rán de xīn jìng yǔ qīng yōu jìng mì de wù xiàng jiāo róng wèi yī kuàng qiě chán zōng běn lái jiù yǒu niān huā wēi xiào de gù shì zhè dōu róng rù mò qì bù yán de miào wù zhōng ér lǐng huì chū chán yì yīn yòng yǔ bǎ wù xiàng hé qíng gǎn lián jié qǐ lái chán zōng de miào wù hé dào jiā de dé yì wàng yán yǒu nèi zài xiāng tōng zhī chù fú dào dōu xǐ zhàn shān lín yōu jìng xún zhēn dàng rù míng sī yú cǐ fú dào hù róng ér jìn rù xiàng duì yì wàng yán de jīng shén jìng jiè fāng cǎo sōng sè bái yún xī huā de měi gǎn chán yì mò xiǎng de qīng xiǎng dōu qīng měi jí le chéng xìng ér lái xìng jìn ér fǎn de qiè yì zì dé de gǎn shòu yě dōu hán róng zài shī de wàng yán zhī zhōng xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī míng jiā diǎn píng pī diǎn táng shī zhèng shēng fāng cǎo bì xián mén jué hǎo jué hǎo jié jù kōng sè jù le táng shī jìng yōu sè mǎn bào táng shī xuǎn mài huì tōng píng lín zhōu jìng yuē qǐ èr jù biàn yōu zhōng lián zì rán jié xián jìng yǒu yuān míng fēng gǔ qì shā táng shī xuǎn mǐn yuē quán shǒu wěn chēng wú yī xiè bǐ qīng xīn jùn yì jiān yǒu qí cháng shī jiā zhèng fǎ yǎn yě táng shī chéng fǎ tí shì xún cháng dào shì shī zhī jiàn lǚ hén sān zì wán tí yú dàn xiě nán xī zì jǐ yí lù dé yì wàng yán zhī miào qí jiàn dào shì fǒu bù lùn yǔ wáng zǐ yóu hé bì jiàn ān dào wèn yì táng shī sān bǎi shǒu yǔ yǔ shì xún xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī yīng hàn duì zhào xún nán xī cháng shān dào shì liú zhǎng qīng yí lù jīng xíng chǔ méi tái jiàn lǚ hén bái yún yī jìng zhǔ chūn cǎo bì xián mén guò yǔ kàn sōng sè suí shān dào shuǐ yuán xī huā yǔ chán yì xiāng duì yì wàng yán xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī xún nán xī cháng dào shì liú zhǎng qīng táng shī zhù shì fān yì shǎng xī zuò zhě jiǎn jiè liú zhǎng qīng yuē yuē zì wén fáng hàn zú xuān chéng jīn shǔ ān huī rén táng dài shī rén hòu qiān jū luò yáng hé jiān jīn shǔ hé běi wèi qí jùn wàng xuán zōng tiān bǎo nián jiān jìn shì sù zōng zhì dé zhōng guān jiān chá yù shǐ hòu wèi cháng zhōu xiàn wèi yīn shì xià yù biǎn nán bā wèi dài zōng dà lì zhōng rèn zhuǎn yùn shǐ pàn guān zhī huái xī è yuè zhuǎn yùn liú hòu yòu bèi wū zài biǎn mù zhōu sī mǎ dé zōng jiàn zhōng nián jiān guān zhōng suí zhōu cì shǐ shì chēng liú suí zhōu liú zhǎng qīng shēng zú nián wèi què lùn gè míng jiā shuō fǎ xiāng chà shén yuǎn zhēng yì shí fēn jī liè zōng hé kàn lái yuē shēng yú nián jiān shì yú nián nián jiān liú zhǎng qīng gōng yú shī cháng yú wǔ yán zì chēng wǔ yán cháng chéng sāo tán mì yǔ yǒu wèi liú zhǎng qīng zuì dé sāo rén zhī xìng zhuān zhǔ qíng jǐng jì xù yuè dú

温馨提示：方向键左右(← →)前后翻页，上下(↑ ↓)上下滚用， 回车键：返回列表